Judaika w Kielcach

[agar28]

Tutaj mieściło się biuro przepustek do getta. Informacja uzyskana od pana Marka Maciągowskiego.


A tutaj zdjęcie getta


A to jeszcze dwie pozostałości po Żydach w Kielcach
Gimnazjum żeńskie Stefanii i Władysława Zimnowodów


Gimnazjum męskie - obecni szkoła muzyczna

Źródło: "Śladami kieleckich Żydów" Jana Główki

[rowerzysta]

Wykusz na Plantach,ale nietety z dobudowaną,dziwną konstrukcją :

zdj.marzec 2010 r.

[rowerzysta]

Czerwonoarmista pochodzenia żydowskiego na cmentarzu żołnierzy radzieckich:

[agar28]

Małe sprostowanie - slad po mezuzie znajduje się na Piotrkowskiej 68. Trzeba wejśc między kamienice 66 i 68 i spojrzeć w lewo.

[rzeczownik]

Może i tak. W każdym razie wspomniana kamienica była przedwojenną czynszówką zajmowaną przez niezamożnych Żydów. Pod koniec lat trzydziestych zamieszkała tutaj pochodząca z Bodzentyna rodzina Szafirów, w tym kilkuletni Manes Szafir. Manes przeżył wojnę i całkiem niedawno odwiedził Kielce.

I coś nowego. Ustawa z dnia 10 marca 1932 r. o sprzedaży, zamianie, odstąpieniu i obciążeniu niektórych nieruchomości państwowych zezwalająca na sprzedaż gruntu gminie żydowskiej w celu powiększenia cmentarza na Pakoszu. Źródła narracyjne wspominają o poszerzeniu kirkutu już pod koniec lat 20-tych. Być może więc gmina postępowała metodą faktów dokonanych i ustawa dotyczy terenu faktycznie zajętego pod cmentarz. Ciekawe czy da się zidentyfikować tę parcelę.

[Dywizjon303]

To ten dom

[Dywizjon303]

Kilka informacji zaczerpniętych z ksiązki prof. Urbańskiego
"Leksykon zydowskiej ludności Kielc"

1.W Kielcach istniało kilka chederów, m.in.:
- Bodzeńtyńska 3, 18 i 23
- Starowarszawskie przedmieście 11, 17
- Nowy Świat 4
- Cicha 8
- Piotrkowska 8
- Starowarszawska 4, 7 i 11
- Kozia 13

2. W dwudziestoleciu międzywojennym bardzo popularne było mydło produkowane w fabryce Pinchesa
Eisenberga o wdzięcznej nazwie..."Tygrys":-)

3. Przy ul. Koziej 5, w domu ortodoksy Mojżesza Kasztana istniał Bejs ha-midrasz (hebr. dom nauki),czyli dom nauki talmudu
(nurtu hmm..."klasycznego", nie chasydzkiego)

4. Przy ulicy Aleksandra 3 mieścił się Bejs Jakow (hebr.dom Jakuba) - szkoła dla religijnych żydowskich dziewcząt.

5. Przy ul.Leonarda 9 miesciła się żydowska biblioteka im.Ichcaka Pereca.

6. Wspomniany na forum Icek Chitler (znany bukinista) mieszkał przy Małej 16.

7. Judenrat mieścił się na Orlej 4.

8. Biuro Zarządu Gminy Żydowskiej mieściło się przy Leonarda 1

9. Żydowskie cukiernie mieściły się przy:
- Sienkiewicza 24,39
- Mała 8,9,17,22
- Duża 3
- Rynek 3
- Piotrkowska 56
- Bodzentyńska 19

10. Przy Piotrkowskiej 39 mieściła się Izba modlitwy cadyka z Radomska

11. W Kielcach ukazywały się żydowskie gazety, m.in.:
- Kielcer cajtung
- Kielcer Radomer wochenblatt
- Kielcer unzer express
- Kielcer wochenblatt
- Radomer-Kielcer leben (redakcja miesciła się na Sienkiewicza 35)

12. Przy Silnicznej 3 miesiło się Towarzystwo Pomocy przy Zamążpójściu.

13. Przy Sienkiewicza 68 miał biuro Haszomer Hacair (hebr.młody strażnik) - coś w rodzaju "naszego" harcerstwa.

14. Żydowskie herbaciarnie mieściły się przy:
- Mała 2
- Bazarowa 8
- Kozia 3
- Duża 21,22
- Silniczna 10
- pl.Wolności 3
- Sienkiewicza 52

15. Przy Kapitulnej 11 mieściło się Stowarzyszenie Pracowników Handlu - coś w rodzaju związków zawodowych.

16. Żydowskie restauracje mieściły się m.in. przy:
-Duża 15
-Focha 11
-Rynek 10

17. Na ul.Ewangelickiej i Cichej mieściły się koszerne ubojnie drobiu.

18. W Kielcach były 3 jesziwy: Keter Tora, Bet Josef (hebr. dom Józefa) i Tora Chased (niestety prof.Urbański nie podaje, gdzie się mieściły).

19. Przy Orlej 9 swoją siedzibę miała spółka "Łączność" - coś w rodzaju InPostu - z tą różnicą, że doręczano także przekazy pieniężne.

20. Żydowskie sklepy tytoniowe, to m.in.:
-Sienkiewicza 29,63
-Duża 1,7
-Bodzentyńska 14

21. W Kielcach miał swoją siedzibę Bund - Bodzentyńska 8.

22. W naszym mieście działało także kilka żydowskich klubów sportowych:
-Gloria
-Haopel
-Bar Kochba (związany z Bundem)
-Kraft (jid. siła) - miał siedzibę przy Aleksandra 3
-Stern (jid. gwiazda)
- Makkabi (hebr. młot)
Klub 'Makkabi' był najprężniej działającym kieleckim klubem. Biura mieściły się na Słowackiego 3, a sale gimnastyczne na Mickiewicza 14.'Makkabi' otworzył także korty tenisowe przy ul. Sienkiewicza (nr 76), które były wyposażone w bufet i prysznice - pełna nowoczesność:-)

[rowerzysta]

Klub 'Makkabi' był najprężniej działającym kieleckim klubem. Biura mieściły się na Słowackiego 3, a sale gimnastyczne na Mickiewicza 14.'Makkabi' otworzył także korty tenisowe przy ul. Sienkiewicza (nr 76), które były wyposażone w bufet i prysznice - pełna nowoczesnośćSmile

Słowackiego 3,w tej bramie jest Synagoga Herszla Zagajskiego ,jak jest napisane w wikipedii:" prywatny dom modlitwy znajdujący się w Kielcach w podwórzu posesji przy ulicy Juliusza Słowackiego 3, dawniej Hipotecznej 12"(...czy to biuro było tam,czy adresy się pozmieniały)



http://pl.wikipedia.org/wiki/Synagoga_H ... w_Kielcach
:

Mickiewicza 14,obok nieistniejących już cerkwii i "popówki":

[RZ]

ul. Słowackiego dawniej nosiła nazwe Hipoteczna. Dawny dom modlitwy w podwórku:


A "popówka" istnieje - na przeciwległym rogu Wesołej i Mickiewicza - teraz budynek nalezy do policji.

[Dywizjon303]

Rowerzyście chodziło "Obok" - w sensie w rejonie popówki, a nie obok w sensie lewa lub prawa strona Ale to nie wpływa na fakt, że skoro Słowackiego, to dawna Hipoteczna, to gdzie się mieści dawna Słowackiego?:-)

[rowerzysta]

A "popówka" istnieje - na przeciwległym rogu Wesołej i Mickiewicza - teraz budynek nalezy do policji.

To miałem na myśli,z resztą już pisałem tu kiedyś o popówce.I tam jest już komisariat i tylko budynek po popówce został(popów już w nim nie ma)
http://inwestycje.jupiter.superhost.pl/ ... &start=390

[Dywizjon303]

No to jest jasne - ale gdzie była Słowackiego?Gdzieś musiała być:-)Skoro prof. Urbański o niej wspomina...co więcej - w swojej książce wyraźnie podaje, że Zagajski zbudował dom modlitwy w 1922 roku przy ul. Słowackiego. Jeśli podawał prawdę historyczną, no to powinien podać,że na Hipotecznej...skoro opisywał fakty przedwojenne.A skoro nie, to Słowackiego istniała już przed wojną, i widocznie Hipoteczna w latach dwudziestych uległa "skróceniu" na rzecz Słowackiego.
A koniec końców - biuro "Makkabi" mogło mieścić się w kamienicy u Zagajskich.

[rowerzysta]

A koniec końców - biuro "Makkabi" mogło mieścić się w kamienicy u Zagajskich.

W sumie,tak,jeśli istniało po "skróceniu" Hipotecznej i zmianie jej nazwy albo prof. Urbański pisał o dzisiejszej Słowackiego,ale raczej by to sprecyzował.Ciekawe gdzie i czy była taka ulica

[RZ]

Na planie Kielc z 1917 roku, który niedawno znowu ktoś wklejał na forum (nie mogę go jednak znaleźć, a w wątku dotyczącym map został wykasowany) ulica Hipoteczna ciągnie się od Pocztowej (Sienkiewicza) przez plac Bazarowy do Prostej. Ulicy Słowackiego wtedy nie było (sprawdziłem, bo mam papierową kopię tego planu). Postaram się też sprawdzić, w którym momencie pojawiła się nazwa Słowackiego.

[rowerzysta]

Plan z 1918, który tu był (jest?), zapobiegawczo ściągnąłem :

który niedawno znowu ktoś wklejał na forum (nie mogę go jednak znaleźć, a w wątku dotyczącym map został wykasowany) ulica Hipoteczna ciągnie się od Pocztowej (Sienkiewicza) przez plac Bazarowy do Prostej.

I rzeczywiście na nim nie ma ulicy Słowackiego, na której miałoby się znajdować biuro "Makkabi". Ale to był początek Kielc międzywojennych i do '39 mogło się trochę pozmieniać...